JET GROUT

●İlk yazımda sizlerle, zemin iyileştirme yöntemlerinden biri olan jet grout yöntemini ve uygulaması üzerine bir takım bilgiler paylaşacağım.

Zemin koşulları, projenin yapılabilirliğini büyük oranda etkiler. Proje başlangıcında yapılan zemin araştırmaları projenin ilerleyişine etki eden en önemli unsurlardandır.

Zemin araştırmaları Türk Bina Deprem Yönetmeliğince tanımlı kuralara göre yapılır;

●Araştırma Sondajları, Arazi Deneyleri, Açılan sondaj kuyuları, yer altı su seviyesi, sondaj sayıları, sondaj yerleri ve derinlikleri önemli kriterlerdir.

Yapılan çalışmalar sonucunda elverişsiz zemin koşulları ile karşılaşıldığı zaman birden fazla çözüm mevcuttur.

●İnşaat Alanı değiştirilmesi(Ki bu çok da mümkün değildir)

●Tasarımın, zemin koşullarına uygun şekilde revize edilmesi(Bu bir seçenektir)

●Zeminin uygun metotlarla iyileştirilmesi(Yaygın olarak kullanılan çözüm)

Neden zemin iyileştirmeye gereksinim Duyulur?

●Artan yapı boyutları ve beraberindeki büyük gerilmeler, zemin tarafından karşılanabilir boyutu aşmaktadır.

●Kıyı ve liman yapıları artmaktadır.

●Deprem esnasında zemin sıvılaşması meydana gelmesi veya dayanım kaybına uğrayan zeminler büyük tehdit oluşturmaktadır.

●Özellikle büyük şehirlerde, sanayi bölgelerinde arsa sıkıntısı güncel bir problemdir.

●Gün geçtikçe uygun yerleşim alanları erimekte ve aynı zamanda yüksek arsa fiyatları alınılır olmaktan uzaklaşmaktadır.

Bu ve bunun gibi nedenler taşıma gücü olarak zayıf zeminlerde de inşaat yapmayı ve beraberinde zeminlerde iyileştirme yapmayı zorunlu hale getirmiştir.

Ancak bilinmelidir ki zemin iyileştirme tek çözüm değildir. Bunun dışında kazıklı temel kullanımı, yapı etrafına diyafram duvarlar, palplanş perde gibi çözümler tabiki uygulanabilir. Ancak ,maliyet ve uygulanabilirlik de işin içine dahil olduğunda, her bakımdan en uygun çözüm tercih edilmelidir.

Zemin İyileştirme Yöntemi Nasıl Seçilir?

●Zemin iyileştirme sebeplerini dört ana başlığa bölebiliriz.

●Taşıma gücünü arttırmak

●Boşluk oranını azaltmak

●Permahabilite (geçirgenlik) azaltmak

● birim hacim ağırlığı arttırmak.

●İyileştirme yöntemi seçilirken hangi amaca hizmet edeceği doğru tespit edilmelidir.

●Yapılan zemin araştırmaları iyileştirme yöntemi seçiminde başvurulan önemli verilerdir.(Zemin cinsi, yeraltı su seviyesi, alınan numune sonuçları ,yapılan deneyler vb.)

●Hedeflenen iyileştirme düzeyi doğru belirlenmelidir.

●Çevre yapılarla etkileşim önemli bir unsurdur.

● Diğer iyileştirme yöntemleriyle kıyaslamalar dikkatli yapılmalı ve en doğru uygulama tespit edilmelidir.

Jet Grout(Jet Enjeksiyonu)

●Özellikle bu zemin iyileştirme yöntemini seçme sebebim, yaygın olarak kullanılıyor olmasının yanında, hem daha önce staj yaptığım 1915 Çanakkale köprüsü projesinde hem de şu an bulunduğum kentsel dönüşüm projesinde, bu uygulamayı inceleme ve takibini yapma fırsatım olmasıdır.

●Jed grout uygulaması en basit şekilde zemine 1/1 oranında çimento ve su enjekte etme işlemidir. Zeminde önceden belirlenen çap ve uzunlukta kolonlar oluşturulur. Bu yöntemle zemine enjekte edilen karışım mevcut zeminin taşıma gücünü ve elastisite modülünü arttırmaktadır.

● Teoride kısaca anlattığım bu işlemin esasen uygulamasını anlatmak istiyorum.

Jet Grout Yapım Yöntemi

●Uygulanacak yöntemin hangi zemin tipine uygulanabilir olduğu önemlidir. Çünkü bilindiği gibi her iyileştirme yöntemi her zemin tipinde uygulanamaz. Jet Grout için gereken zeminin ince çakıllı, kumlu, siltli ve az killi olduğu durumlar uygundur.(Neredeyse tüm zeminlerde uygulanabilir bir yöntemdir.)

İlk olarak işlem Harita mühendisi tarafından projedeki kazık köşe noktalarının işaretlenmesiyle başlar.(Bulunduğum projede x ve y akslarında da 1.80 m aralıklarla, 18 m uzunluğunda ve 60 cm çapında jed grout kolonları oluşturulması gerekmekteydi).Bu bilgiler hazırlanan zemin iyileştirme projesinde mevcuttur.

İlk işlem: DELGİ

●Delgide amaç darbeli ya da rotary ile projede belirlenmiş olan derinliğe inmektir. Delgi işlemi su jeti ve ters sirkülasyon ile hızlandırılır.

İkinci işlem: ENJEKSİYON

●İstenilen derinliğe inildikten sonra delgi ucunun yanındaki bölmeden 1/1 oranında çimento su karışımı zemine verilir. Uygulanan basınç ile birlikte açığa çıkan enerji zemini parçalayarak delici takımın dönme hareketi ve yukarı çekme hareketi sayesinde dairesel kolonlar oluşturulmuş olur.

Avantajları Nelerdir?

●Bu basit ama bir o kadar da önemli yöntemin bir çok avantajı bulunmaktadır.

●Klasik enjeksiyon yöntemlere göre daha hızlı ve ekonomiktir.

●Vibrasyonsuzdur ve gürültülü değildir.

●İmalata istenilen derinlikte başlanabilir ve istenilen derinlikte son bulabilir.

●Birçok farklı zemin koşulunda uygulanabilir bir yöntemdir.

●Kolonlar istenilen mukavemette, boyda ve çapta oluşturulabilir.

●Kimyasal enjeksiyonlar kullanılmadığı için çevreye bir zarar verilmemektedir.

●Kolonlar imal edildikten sonra yükleme yapılarak kapasite testi yapılabilir.

●Kolonlar , kazık gibi çözülüp, bir kolon şu kadar yük taşıyabilir diyebiliriz.

●Jet kolonları deprem esnasında gelen kayma ve kesme gerilmelerini alabiliyor.

●Jet Grout Yapım Yöntemi Dikkat edilmesi gerekenler Nelerdir?

●İmalat esnasında makina borusunu hızlı yukarı çekmek bu yöntemin en kötü yanlarından biridir. Oluşan kolonların boşluklu ve süreksiz oluşmasına sebep olur. Yani işlevini yerine getiremeyen bir uygulama gerçekleştirilmiş olur.

●Kolonların homojen mi olduğu, ya da oluşup oluşmadığı her zaman bir soru işaretidir. Sektördeki en önemli sorunlardan biri belkide bu jet kolonlarının kalite kontrolünün net bir biçimde yapılamıyor olmasıdır.

●Uygulanan yöntemde zemin çevresinde herhangi bir iyileşme söz konusu değildir. İyileşme sadece kolon çapında gerçekleşir. Kolon aksı boyunca zemin içindeki kılcal boşluklar çimento harcıyla doldurulur.

●Jet kolonları çok büyük bir basınçla uygulandığından , bu yüksek basıncın kontrolü de büyük bir önem taşır.(Bitişik nizam yapılar varsa ,özellikle az katlı yani yapı ağırlığı az olduğunda kaymalar ve oturmalar meydana gelebilir. Gerekli önlemler alınmalı ve şartlar uygun değilse yapılmamalıdır.)

NOT: Bulunduğum projede asansör çevrelerine de Jet grout uygulaması yapıldı. Asansör kuyuları açılırken zemine destek olması amacıyla ve kuyuya zeminin dolmasını engellemek için yapıldı.

Jet Grout Kontrol Testleri

●Karot Numune Alımı: Bu test ile dayanım tahkiki yapılabilir

●Kazık süreklilik Testi(PIT):Özel deney ekipmanlarıyla kazık hattı boyunca sürekliliğin ses dalgaları yardımıyla ölçülmesi işlemidir.

●Kazık yükleme testi: Kazığa öngörülen kaldırma kapasitesince yük uygulanarak yer değiştirme izlenir. Burada yük –yer değiştirme grafiği elde edilir.