SAPLAMA KİRİŞ/TALİ KİRİŞ

•İnternette arattığımda bu iki kavram arasındaki farkı bulmakta güçlük çektim.

•Bazı siteler “tali kiriş(saplama kiriş)” şeklinde kullanıp aslında aynı anlama geldiklerini ifade etmek istemişler. Oysa birçoğumuzun bildiğinin aksine bu iki terim birbirinden farklı anlamlar taşımakta. Tamamen birbirinden bağımsız olduğunu iddia etmiyorum tabiki, ama aynı olmadıklarını söyleyebilirim.

Öncelikle biraz kirişler hakkında genel bir kaç bilgi verelim istiyorum.

•Kirişler genelde yatay olarak dizayn edilen, normal kuvvetin olmadığı ya da çok düşük düzeyde olduğu elemanlardır.

•Betonarme yapılarda döşeme yüklerinin öncelikle kirişlere aktarıldığı ve kesme kuvveti ile moment tesirleri taşıyan kirişlerin bu kuvvetleri kolonlara aktardığı kabul edilir.

•Betonarme kirişleri kolon/perdeye oturanlar ya da diğer bir kirişe saplananlar olarak ayırabiliriz.

•Ufak bir yönetmelik bilgisi verecek olursak,İki tarafı kolona oturan kirişin yüksekliği, bağlandığı döşeme kalınlığının min 3 katı olmalıdır. Kirişler döşemelere göre daha rijittir.Bu min 3 katı kuralına uyulmadığında kirişler döşemenin bir bölümü gibi davranış gösterirler.Ve böylece çerçeve oluşmamış olur.

Saplama Kiriş;

•Sık sık duymaya aşina olduğumuz bir terim olan saplama kirişten bahsedelim.Yani kolon ya da perdeye oturmayan kirişler. Okullarda asla yapılmamalı diye anlatılan ama yönetmeliğin hala müsaade ettiği bir uygulama. Haliyle hep akıllarda bir soru işareti olarak kalan bir kiriş düzeni.

•Aslında saplama kirişler çerçeveler tamamlandıktan sonra ortaya çıkan büyük döşemeleri uygun boyutlara getirmek için kullanılır.

•Saplama kirişleri tanımlamak için mesnedi yine bir kiriş olan elemanlardır da diyebiliriz. •Saplama kirişte saplanan(esas) kiriş büyük önem taşır.

•Saplanan kiriş(esas),saplama kirişten daha güçlü olmalıdır.

• Saplanan(esas) kirişte özellikle tekil kuvvete dikkat edilmeli ve tamamı sık etriyelendirilmelidir.

•Kesmenin moment etkisine göre daha sıkıntı olduğunu düşünürsek saplama kirişin, esas kirişe, kolonlara uzak, ortaya doğru yapılması daha iyi olabilir.

•Yine bir ilave yapmak istiyorum.Eğer kirişin iki tarafında moment olmuyorsa,yani bu bir saplama kiriş ise, bu kirişte max açıklık momenti oluşur. Yani sehim max olur. Kirişlerde en önemli sorun sehim sorunudur. Kirişin rijitliği arttıkça sehim azalacaktır.

Tali kiriş kavramına saplama demek doğru mudur peki?

•Aslında bir çeşit saplama kiriş olduğu doğrudur,çünkü saplama kirişin bazı tanımsal özelliklerini taşır. Ama iki kavramı birbirinden ayıran özellikler vardır.

•Tali kirişler, döşeme etrafında çerçeve oluşturulması ve döşeme yönünde çalışarak kolonlar arasında deprem kuvvetinin aktarılmasında kullanılan elemanlardır.

•Döşeme kirişleri gibi taşıyıcı değillerdir.

•Donatı detayı düzgün olursa tali kirişler o kadar da tehlikeli değildir.

•Tali kirişler genelde büyük eksenel kuvvetler aktarmazlar.

•Saplama kirişler ise konumuna göre büyük eksenel kuvvetler aktarabilirler.Bu sebeple saplamalar tehlikeli olabilirken tali kirişler doğru donatı düzenine sahipse o kadar da tehlikeli değildir.

Görsel olarak ayırt etmeyi de şu şekilde yapabilirz.

•Kolondan çıkan bir kiriş,karşı kirişin gövdesine bağlanıyorsa saplama olur.Tehlikelidir,ölümcül değildir. Kolondan çıkan kiriş tanımı önemli bir ayırt etme opsiyonudur.

•Ama kirişten kirişe bağlanan ara kirişler,tali kiriştir ,donatı düzenine dikkat edilirse sorun olmayacaktır. Tali kirişlerin döşeme kirişleri gibi taşıyıcı özeliiği yoktur.Amaçları sistemi tamamlamak ve çerçeve oluştrmaktır.

•Yani yukarıda da açıkladığım gibi tali kirişler aslında bir çeşit saplamadır.Ama saplama kiriş ve tali kiriş tamamen aynı anlamlara gelen terimler değildir.

Vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkür ediyorum.