TABLİYE

•En son kolon donatısı hakkında yazdığım yazının ardından, sırada tabliye,kiriş donatı dizimi var diye düşünüyorum.

•Kolon kalıbı söküldükten sonra işi kalıpçılar devraldı. Döşeme için kalıp çakma işlemini gerçekleştirdiler. Böylece demirciler için de çalışma alanını, yani yürünebilir ve donatının dizilecek olduğu alanı oluşturmuş oldular.

Demircilere sadece kiriş donatılarının yazdığı bir çıktı hazırlayıp verdim, böylece hem ben kontrol ederken hem de onlar demirleri dizerken herhangi bir kısım atlanmamış oldu.

Kirişleri kontrol ederken dikkat ettiğim şeyler şunlardı;

•Betonarme yapılarda, deprem etkileri altında yük aktarımının sağlandığı bölge, en çok zorlanan bölgelerden biri olan kolon birleşim bölgeleridir. Ben de bu bölgelerin üzerinde durdum.

•Boğaz etriyeleri de aslında tam olarak bu bölgelerde. Öncelikle bu terimin ne olduğu ve ne işe yaradığıyla başlayalım.

• Boğaz etriyesi,kiriş ve kolonun birleştiği bölgeye atılan ilave etriyelere verilen isimdir. •Son derece önemli olan bu birleşim bölgeleri,depremden kaynaklanan kesme kuvvetinin en kritik olduğu yerdir.

•Birleşim bölgelerinin iyi tasarlanmış olması,yapının kesme kaynaklı çökmesini yani gevrek kırılmasını büyük anlamda engeller.Bu sebeple birleşim bölgelerine gevrek kırılmayı ve ani çökmeyi engellemesi adına boğaz etriyeleri atılır.

•Kolonda bulunan boğaz etriyeleri gibi perdelerde de ilave tevziler atılır.

•Kiriş donatılarının doğru adette ve boyda olmasına dikkat edilir.

• Bulunan ilaveler de aynı şekilde eksiksiz atılmalıdır.

• Gönye yapan kiriş donatı uçları, kolona basacak şekilde bükülmelidir. Bu gönyeler kiriş donatılarının kolondan sıyrılmasını engeller. Böylece donatılar arası sürekliliği de sağlar.

•Kirişlerde de kolonlar gibi etriyeler bulunur. Tıpkı kolonda olduğu gibi boyuna donatıyı sarar. Dikkat edilmesi gereken ise sıkılaştırma bölgeleridir. Sıkılaştırma bölgeleri ,kolona yakın yerlerde etriye aralığının orta bölgeye oranla daha az olmasıdır. Yani daha sık etriyelendirilmedir. Yönetmelikte bununla ilgili şartlar mevcuttur.Sıkılaştırma bölgeleri de belirtilen aralıkta atılmalıdır. Bu da dikkat edilmesi gerekenlerdendir.(TBDY 2018 7.5)

•Eksiksiz bir şekilde donatıları dizilen kirişlere pas payları da takılır,ve kalıpçıların hazırladığı yuvaya yerleştirilir.

DÖŞEME DONATISI

•Şimdi gelelim döşeme donatısına. Burada özellikle üzerinde durmak istediğim eleman pilyeler. Ama önce genel bir döşeme donatı elemanlarından bahsedelim.

•Döşeme donatısı alt donatı üst donatı ve şapolar(ilave donatı) dan oluşur. Bazen alt donatıların üst donatılara göre daha sık atıldığını görebiliriz. Bu betonun sehim yapmasından kaynaklanır.

•Beton gevrek bir malzemedir,döşeme üzerine gelen yüklerle beraber açıklıkta max olacak şekilde bir moment diyagramı oluşturur. Bu şekilde oluşan moment diyagramında üstte oluşan çekme bölgesi ilave donatılar ile taşınır.Bu sebeple de atılan şapolar çok önemlidir.

•Döşemede yeni öğrendiğim bir kavram da tek hasır,çift hasır terimleri.

•Döşemede çift hasır denen dizim şekli alt donatı ve üst donatı ikisinin de düz bir şekilde her iki yönde atılmasıdır.Tek hasırda ise üst donatı bulunmaz. Alt donatı her iki yönde mevcuttur ancak üst donatı yerine çoğu zaman ilavelerle ve pilyelerle desteklenir.Çift hasır şekilde çözülmesi daha sağlıklıdır.Ancak bizim projemizde tek hasır donatı düzeni ve pilyeler mevcut.

PİLYE?

•Pilye nedir sorusuna gelecek olursak ,kesme kuvvetini karşılamak üzere betonarme kiriş ve döşemelerde yerleştirilen,bükülmüş demirdir.Bizim projemizde sadece döşemelerde kullanılmıştı.

•Eğilme momenti kirişin orta bölgesinde max olur. Bu bölgede eğilme çatlakları oluşur.Çatlaklar alt uçta başlayıp yukarı doğru gider.Pilye donatısı bu çatlakların üst kısma ulaşmasını engellemeye yarar.

•Geçmiş yıllarda hem çekme hem de kesme donatısı olarak çalışan pilyeler, yeni yönetmelikçe sadece çekmeye çalışabiliyor. Deprem esnasındaki kuvvet tersinir olduğundan kesme çatlağı iki farklı yönde oluşabiliyor. Bu yüzden kesme çatlağını dik karşılayacak şekilde tasarlanan pilyeler, çatlak ters yönde oluştuğunda görevini yerine getiremiyor.(Yeni yönetmelikte kesme donatısı olarak sadece etriyeler kabul edilir. Pilyeler buna dahil edilmez.)

•İşin özü bence pilye aslında cimriliktir.Açıklıkta donatı altta gereklidir,mesnette ise üstte gereklidir.Pilye ile aynı donatı açıklıkta altta,mesnette ise üstte kullanılmış oluyor. Ama işlevini ne kadar yerine getirdiği tartışılabilir.

•Döşeme donatısı dizilmeden önce yapılan bir diğer işlemse şaft boşluklarının bırakılmasıdır.Yapılarda bulunan tüm tesisat sistemlerinin temelden çatıya geçişini sağlayan tünellerdir.Asgari ölçüleri 60x60’dır.

•Döşeme donatı dizimi tamamlandıktan sonra ,sıradaki işlem elektrik borularının ,enerji odasının yerine göre döşenmesidir. Bulunan katın aydınlatması için işlemler de tamamlandıktan sonra ,yapı denetim kontrollerini yapar ve tabliye döküm için hazırdır.

Bu yazımda da tabliye donatısını ve kendimce dikkat ettiklerimi paylaştım.

Zaman ayırdığınız için teşekkür ediyorum.